بررسی جایگاه و کارکرد پیر و مفاهیم متناظر با آن در تصوف و آیین فتوت

فتوت یا جوانمردی، عنوان یک جریان دینی و اخلاقی است که در سرزمین ایران رایج بوده است. فتوت در اصطلاح هماهنگی و خوش طاعتی و ترک زشتی های درون و برون آدمی است که یک جوانمرد باید انجام دهد. در مکتب فتوت، فتیان باید به مجموعه ای از فضایل مانند کرم، بخشش، مروت و شجاعت آراسته باشند. آیین فتوت یک مکتب مردمی است که با هدف انسان دوستانه کمک به بیچارگان و فقیران به وجود آمد و به راه خود ادامه داد تا این که در کنار مکتب تصوف قرار گرفت و این ارتباط موجب تأثیرپذیری این دو مکتب از یکدیگر گردید. برخی صاحب نظران قدمت فتوت و جوانمردی را به قبل از ظهور تصوف در اسلام می رسانند. مکتب فتوت نیز هم چون مکتب-های دیگر، دارای اصول، مبانی و آداب و رسوم خاص بوده است. هم چنین در این مکتب، رابطه مرید و مرادی بین استاد و شاگرد برقرار بوده است و هر مرید با ورود به مکتب فتوت باید دست ارادت به پیر یا استادی خاص می داد تا او را در مسیر فتوت و جوانمردی راهنمایی و هدایت نماید. با توجه به نوع و محتوی مباحث مطرح شده در این رساله از روش کتابخانه ای برای جمع آوری مطالب و مستندات و از روش توصیفی- تحلیلی برای تجزیه و تحلیل مباحث و مطالب استفاده شده است. پایان نامه حاضر، ضمن بررسی آیین فتوت و جوانمردی و اصول و آداب آن و اهمیت و جایگاه پیر در این مکتب، به بررسی وجوه اختلاف و اشتراک این آیین با مکتب تصوف به خصوص در زمینه مفهوم پیر یا راهنما می پردازد و بر آن است تا مسیری را برای پژوهشگران آینده که قصد دارند در این زمینه به پژوهش بپردازند، هموار نماید.